Japończycy - opis

   I. WSTEP

    

      Prace moja pragnę poświęcić ludności zamieszkującej wyspy Archipelagu Japońskiego oraz już jako NISEI  ( japończyk który od trzech pokoleń żyje za granica jednak nigdy w jego rodzinie nie było nie- japończyków i jest on bardzo przywiązany do tradycji, mieszkają oni

   głównie w USA- w szczególności na Hawajach, Brazylii, Peru  oraz innych  państw obu Ameryk  ) Choć przedstawicieli tej nacji jest 125 milionów w samej tylko Japonii , nie są oni wewnętrznie bardzo zróżnicowani ,tak,  maja inne dialekty ,inne zwyczaje  itd. Myślę  jednak ze japończycy jako nacja maja bardzo głęboko wpojona więź narodowa i można zaliczyć ich do bardzo spójnej jednolitej grupy etnicznej.

            W mojej pracy nie będę opisywał ludności wysp Ryuoku , gdyż jak sami twierdza nie należą do grupy japończyków ,  oraz Ajnu  ,która zresztą i tak w większości została zasymilowana z japończykami i przejęła ich zwyczaje. Nie będzie to praca w pełni wyczerpująca temat, ze względu na bardzo sofistyczny charakter tej ludności . Istnieje wiele publikacji na temat japończyków które opisują kulturę Japonii w odmienny sposób. Można by powiedzieć, ze nie ma takiej samej opinii na temat japończyków, ale każdy ma na to indywidualne zdanie .Co do jednego wszyscy się zgadzają – Japonia to „ziemia sprzeczności” ( „land of the contradiction”  [1] ) Najnowocześniejsza technika miesza się tu ze zwyczajami , które nie zmieniane były od lat. Wiele faktów opisanych niżej pochodzi z obserwacji jaka przeprowadziłem w czasie mojego  9-cio miesięcznego pobytu w Japonii.

   Symbole narodowe

         Flaga  Narodowa Japonii to czerwone koło na białym tle, zwana koki. Nippon  
(Japonia) w dokładnym tłumaczeniu znaczy „kraj wschadzacego slonca” Czerwone koło na fladze jest symbolem właśnie tego słońca. Jednak wiele japończyków zawstydzonych dokonaniami kamikadze, którzy używali takiej samej flagi do znaczenia swoich samolotów postuluje o zmianę flagi.

        Narodowy kwiat to  kwiat kwitnącej wiśni. Japończycy widza w tym kwiecie cechy takie jak – przelotność, piękno, melancholie, oraz pełną wdzięku rezygnacje.

       Fuji- san  najwyższy szczyt  Japonii , znana na całym świecie ze swego piękna. Jego wysokość to 3,776 metrów. Zlokalizowana jest na wyspie Honshu pomiędzy Tokio a Osaka. Jest to czynny wulkan, który ostatni raz eruptowal w roku 1707, ale geologicznie jest to wulkan nadal czynny, a ostatnie przepowiednie naukowców wróżą rychły ponowny wybuch .Fuji- san od czasów Edo, jest jedna z trzech świętych gór Japonii. Zdobycie jego szczytu równa się z ekspresji wiary ( coś w stylu pielgrzymki  Polaków do Częstochowy )

Fuji-san od lat jest tematem prac wielu wybitnych artystów japońskich. [2]

    

FUJI-SAN

Innymi narodowymi symbolami są : Geisha, bażant  ,Tokio ,Kyoto, Cesarz

      Zacznę od POLOZENIA GEOGRAFICZNEGO, Archipelag Japoński (teren w większości zamieszkały przez japończyków) leży na 36 00 N, 138 00 E stopniu geograficznym . Składa się z 4 głównych wysp(Hokkaido, Honshu, Kyushu, Shikoku i tysiąca małych rozsianych wzdłuż całej lini brzegowej. Długość archipelagu to 3,5000 km. Teren ten w większości to teren wyżynny ,bo aż 61% to góry pokryte przez lasy. Tereny przyjazne do osiedlania się , doliny górskie, treny płaskie otwarte to tylko 24%,powierzchni kraju, tam tez żyje 65%ludnosci , dlatego gęstość zaludnienia w tych terenach należy do najwyższych na swiecie.                                      

       

      KLIMAT Japonii(Japonia- państwo japończyków zajmuje większą cześć Archipelagu Japońskiego) za wyjątkiem południowych wysp gdzie klimat jest tropikalny , należy do grupy klimatów umiarkowanych ,zlokalizowany jest  na zachodniej krawędzi kontynentu azjatyckiego, oraz wschodniego końca Pacyfiku , co  w wyniku tworzy lata z wiatrem od strony Oceanu ,przynoszącego wysokie ciśnienie, wilgoć i wysokie temperatury, zimy w czasie których wieje wiatr znad Syberii przynoszą niskie temperatury .Całość tworzy klimat z wyraźnymi 4 porami roku. Japończycy będąc w przeszłości głownie rolnikami wytworzyli kulturę głęboko związana ze zmianami por roku .

 

    ZAGROZENIA NATURALNE –a te w Japonii występują dużo częściej niż na

innych terenach naszego Globu ( przep.2 str. 317-330 )

1) Tajfuny –każdego roku na przełomie lata i jesieni archipelag nawiedzają wielkie sztormy i powodzie  powodowane przez TAIFU-tworzacego się pod wpływem subtropikalnego niskiego ciśnienia z północy które kumuluje się i uderza w kierunku Japonii. Każdego roku odnotowuje się straty w ludziach ,budynkach oraz plonach .Jednak największym problemem jest obsuwanie się ziemi powodowane ulewnymi deszczami , które wymywają strome zbocza gór

.2) Trzęsienia ziemi ( JISHIN ) Słynne japońskie powiedzenie wymienia trzęsienie ziemi jako jedna z 4  najbardziej obawianych się rzeczy w życiu człowieka

( Trzęsienie ziemi, błyskawica, ogień ,ojciec –tak brzmi to w całości )  Japończycy nawet ustalili symbol trzęsienia ziemi jest nim ryba podobna do, ale większa od naszego suma( z ang.catfish) Niefortunne położenie w okolicach Wielkiego Rowu Tektonicznego  wpływa na  taki stan rzeczy. Trzęsienia ziemi obecne są w życiu japończyka bardzo często, generalnie są to jednak trzęsienia małego stopnia nie zagrażające życiu ludzkiemu .Jednak co pewien czas kraj nawiedzają okropne w skutkach trzęsienia, i tak w 1923 roku Wielkie Trzęsienie w Kanto pochłonęło około 90,000 istnień ludzkich ,w 1995 Wielkie Trzęsienie w Kobe pochłonęło 6,427 ofiar. Ze względu  na taka skale zjawiska japończycy utworzyli jeden z najbardziej zaawansowanych na świecie systemów przewidujących trzęsienia ziemi ,jednak i on czasem zawodzi. Parametry bezpieczeństwa  budynków także należą do najostrzejszych. Będąc w Japonii rzadko można natrafić na budynek który ma ponad 5 pięter ,wyjątkiem jest dzielnica Tokio –Shinjuku.

3) Wulkany ( KAZAN ) Wulkany w Japonii występują niemalże równolegle do pasa trzęsień ziemi ,które zresztą powodują. Wybuch wulkanu Unzenfugen  w prefekturze (odpowiednik naszego województwa)  Nagasaki trwający przez cały rok 1991 zrównał z ziemia otaczające skupiska ludzkie .Fuji (będzie o nim mowa później) w przeszłości kilka razy eruptowal  ,a prognozy wróżą szybko ponowny wybuch .Jednak wulkany w Japonii to nie tylko złe strony ,dzięki nim w Japonii znajduje się wielka liczba gorących źródeł ( ONSEI- będzie o nich mowa później) niektóre co pewien czas gasną , ale za to na ich miejsce wyrastają nowe. ( przep.2 str. 326)

II . JEZYK

                     Nie ma wspólnego zdania, do jakiej grupy językowej należy język japoński. Struktura jest zupełnie inna niż w językach Indoeuropejskich , patrząc z zachodniego punktu widzenia jest to język, który trudno opanować. NIHONGO uformował się na przestrzeni wieków w bardzo stabilnym społeczeństwie, które w sprawach znanych dwom strona właściwie nie potrzebna jest komunikacja werbalna. Japończyk z góry oczekuje, ze będzie zrozumiany bez użycia „zbędnych” słów. Z tego tez powodu częste sa zarzuty o braku jasnej ekspresji u japończyków.

             Pismo -  składa się z czterech rożnych alfabetów tj.: Kanji, Hiragana, Katagana, Romaji  Oto przykładowe zdanie zapisane w języku japońskim –dolny rysunek ( użyte są 3 alfabety ) Jakkolwiek każde zdanie można zapisać tylko w Hiraganie , Katakanie z pominięciem Kanji. Im więcej Kanji jest użyte w tekście , tym większa wiedza piszącego. Poniższe dwa zdania znaczą to samo, ale zapisane są inaczej. Oba znaczna :”W następnym roku pojadę do Kanady” „Rainen Watashiwa Kanada ni Ikimasu” ( w nawiasach podane są użyte alfabety )

                                                                            

Rainen -następny rok

Watashi wa – ja

Ni –do

Ikimasu –jechać

Kanada -Kanada

           Pierwszy z alfabetów - Kanji, pochodzi z Chin.

Te piktograficzno-ideograficzne znaki, zaadaptowane z języka chińskiego, są używane
do wyrażania słów (głównie rzeczowników, przymiotników i czasowników) i rdzennych nazw .[3]Jest to język symboli tzn.: każdy znak, ma sam w sobie znaczenie. Czasami w połączeniu z drugim znakiem.

                                         

        DAIKAGU- uniwersytet ,a dokładnie przetłumaczone znaczy –Wielkie Uczenie. U góry małymi znakami jest to zapisane w hiraganie (alfabecie dźwiękowo- sylabowym )

Wielkie       Uczyć się

           W tekstach japońskich nad symbolami Kanji często występują umieszczone nad nimi      ( patrz rysunek­ ) znaki hiragany, które naprowadzają czytającego jak ma czytać dane Kanji.

Ma to o tyle wielkie znaczenie, ze jeden znak Kanji może mieć wiele znaczeń. W języku chińskim, rozróżnia się je tylko przez kontekst, a w wypowiedzi po przez intonacje (stad język chiński może brzmieć bardzo melodycznie ) Znaku „Wielkie” obcokrajowiec mieszkający w Japonii uczy się dość szybko, gdyż umieszczony jest na każdej ubikacji, a odznacza „duże spłukanie” w porównaniu z „małym spłukaniem”- japońskie ubikacje zawsze maja dwa rodzaje „splukan”

    Hiragana     to wymysł czysto japoński, japończycy wynaleźli hiragane w IX wieku, dodając do istniejącego  już Kanji. Umiejąc Hiragane  można się bez obaw poruszać po Japonii, ponieważ wszystko można w niej zapisać. W szkołach dzieci najpierw uczą się właśnie hiragany, dlatego większość książek dla dzieci zapisanych jest właśnie w hiraganie , w hiraganie każda litera ma własne brzmienie, tak wiec słysząc jakiś wyraz możemy go zapisać fonetycznie. Jednak hiragana gdy była tworzona, Japonia nie miała kontaktu z obcymi kulturami, a co za tym idzie z obcymi językami. Gdy w XVII wieku otworzyła granice, okazało się, ze nie ma ona w sobie sylab, które umożliwiały by zapis wyrazów obcego pochodzenia.

W	R	Y	M	H	N	T	S	K		A	A
										a
										i
										u
N										e
										o

         I tak na przykład HONTO  ( prawda ) będzie wyglądać w hiraganie następująco

-               y s  (Ho-N-To)

                W wyniku braku odpowiedniego kodu zapisu wyrazów obcego pochodzenia wymyślono Katakane , która ma w sobie wszystkie dźwięku alfabetu łacińskiego, plus kilka innych dźwięków . Jest to najmniej używany z alfabetów.

Katakana możemy opisać także Kanji oraz Hiragane.

Romaji to najmłodszy z alfabetów .Zapisany jest pod postacią łacińskich liter. Jednak wymowę ma taka jak w języku angielskim i tak wyraz Watashi wa ( ja)wymawiane jest –lotoszila. [4]

  

 Język honoroficzny (  honorowy )- który w Japonii wykształcił się, do takiego stopnia, ze pozostaje dziś charakterystyczna cecha tego języka  .Język taki używany jest także w innych społeczeństwach Azji takich jak Chiny, Wietnam, Korea, Tailandia, Jawa, Birma. Popularne jest używanie terminów wychwalających w stosunku do innych ,skromnych   w stosunku do siebie ( przep.2 str.36).Umiejętność ta wymaga umiejętności i wiedzy, gdyż jeżeli ktoś nie stosuje tego zgodnie z etykieta uznany będzie za niewyedukowanego. Tak wiec jeżeli mówimy o swoim pracodawcy w organizacji w której pracujemy , używamy terminów wychwalających, jednak gdy mówimy o nim w środowisku nie związanym z nim bezpośrednio, używamy terminów skromnych. W szczególności jest to ważne w używaniu czasowników , które przybierają różną formę. Do imion także dodaje się przedrostki i tak do kogoś niższego ranga możemy do imiona dodać –chan, do równego lud trochę wyższego –san , a do kogoś do kogo mamy wielki szacunek, lub jesteśmy od niego w pewnym sensie zależni – sama. ( Yukiko-chan, Yukiko-san, Yukiko-sama )

     

III .KULTURA DUCHOWA

    1 . RELIGIA. Religie w Japonii generalnie można podzielić na dwa główne wyznania Szinto i Buddyzm. Jakkolwiek jeśli zapytać by japończyka co jest różnica miedzy nimi z pewnością nie umiałby odpowiedzieć .W dzisiejszej Japonii Buddyzm i Szintoizm są głęboko zakorzenionymi „kulturami” praktykowanymi w codziennym życiu. Bycie szintoista nie wyklucza bycia wyznawca Buddy. Większość Japończyków jest wyznawcami obu wyznań. Najlepiej można to zdefiniować przez japońskie powiedzenie- „ślub w obrządku szintoistycznym , pogrzeb w obrządku buddystycznym”- choć dziś śluby odbywane są w obrządku chrześcijańskim ( taka jest moda wśród młodych japończyków –religia nie odgrywa tu żadnej roli )

zdjęcie: Karawan obrządku buddystycznego

Religia	Szinto	Buddyzm	Chrześcijaństwo	Inne
Miejsca wyznań	89,321	87,429	9,164	41,644
Duchowieństwo	82,797	236,087	55,780	275,273
Ilość wyznawców	102,213,787	91,583,843	3,168,596	10,792,548

Źródło: Agencja Ministerstwa Zagranicznego Japonii, Grudzień  31, 1996

       SZINTOIZM-znaczy „drogę bogów” jest to antyczna religia narodowa Japonii ściśle łącząca się z kultem przodków i związku człowieka z natura. Wszystkie rzeczy na ziemi są darem bogów oraz są przez nich sterowane, bogowie zamieszkują łono natury. Góry i drzewa są częstymi miejscami  kultu. Każde miejsce kultu poświecone jest jakiemuś bóstwu. .Religia ta nie jest jednak religia opierającą się na wierze, ale raczej na tradycji, oraz kulturalnej identyfikacji po przez nią .Popierała ona system feudalny, a w szczególności Cesarza który sam był jednym z bogów  (miało to miejsce do końca II Wojny Światowej ,gdy amerykanie widząc, ze żołnierze japońscy mimo przegranej wojny, i spuszczenia dwóch bomb atomowych wcale nie chcieli się poddawać, wezwali cesarza aby przez radio zaapelował o oddanie się w ręce amerykanów, oraz ogłosił, ze nie jest już bogiem)  Dziś cesarz pełni tylko  reprezentatywna funkcje. Ciekawie te religie interpretuje ksiądz Malinowski: „ W tym świecie człowiek jest „dlaczegos” Należy do świata jak drzewa, krzewy i ma do spełnienia tak jak i one , oznaczona role, ale oczywiście na ludzki sposób. Z takiego religijnego przezywania ,swojej osoby wynika pracowitość ludzi Dalekiego Wschodu a w szczególności pracowitość japońska. W tym ujęciu praca nie jest tylko samorealizacja człowieka, nie tylko jest służbą, ale jest realizacji boga samego., który jest w człowieku, chociaż się z nim nie identyfikuje. Wszelkie eliminowanie ze swojego życia lenistwa, bylejakości, zła, grzechu, a realizowanie w sobie uczciwości, prawości, mądrości, pogłębiania wiedzy, wolności, prawdomówności, jest niczym innym jak dopuszczaniem do „głosu” Boga, który jest obecny w człowieku. W tym aspekcie wszelkie rozwijanie swoich uzdolnień tak fizycznych jak i duchowych nie jest egotyzmem czy egoizmem, ale realizacji Boga obecnego w człowieku.

                       Na tej drodze przebiega np. kult wielkich cesarzy w szintoizmie. Wierni nie oddają hołdu cesarzowi czy narodowym bohaterom, ale Bogu , który się objawił w tych ludziach- w ich mądrości, sprawiedliwości, dobroci, wspaniałomyślności.[5]

    Miejsca kultu –Jinja- z reguły usytuowane są w miejscach otoczonych drzewami. Składają się z Torii- bramy wejściowej ( nieoficjalny symbol szintoizmu )

Obrazek Torii!

Jest to magiczna brama za która żyją bogowie. Zazwyczaj za taka brama ulokowana jest Chozuya –studnia z której woda obmywa się ręce i twarz, po prawej stronie jest Kaguraden miejsce gdzie odbywają się święte tańce i grana jest muzyka. Przy wejściu do świątyni ulokowana jest puszka na oferty Saisenbako ,(zazwyczaj zanim się pomodlimy musimy wrzucić ofiarę do puszki, po tym możemy pociągnąć za linkę dzwonka , zaklasnac i ukłonić się)

      BUDDYZM -  Narodził się w Indiach mniej więcej w V wieku przed naszą erą, szybko rozprzestrzenił się na inne kraje Azjatyckie m. in. na Chiny, z Chin dotarł do Korei, no i poprzez Koreę dotarł do Japonii w połowie szóstego wieku kiedy to Koreański władca Paekche wysłał prezent do cesarza w postaci statuy przedstawiającej Buddę oraz kilku kopii sutr. Buddyzm szybko rozprzestrzenił się na wyższe klasy społeczne dzięki klanowi Soga, który rozbił wszelką opozycję. Najwięcej zdziałał książę Shotoku (701-756), który wybudował wiele świątyń buddyjskich takich jak na przykład Horyuji (w dzisiejszej prefekturze Nara).
Lecz dopiero cesarz Shomu (701-756) ustanowił Buddyzm jako oficjalną religie Japonii. Wybudował także wspaniały kompleks świątynny Todai-Ji a w nim postawił przewspaniały posąg Buddy (więcej w dziale historia - Okres Nara - bardzo ciekawe). Lecz nie wykorzeniło to Szintoizmu, który nadal współistniał z Buddyzmem. W okresie Nara istniało 6 głównych sekt buddyjskich. Na początku okresu Heian na czoło wysunęły się dwie: Tendai przewodzona wówczas przez Saicho (767-822) oraz Shingon której liderem był Kukai (774-835) znany także jako Kobo Daishi. Obie sekty miały największy wpływ na cesarskie rządy.
W okresie Kamakura pojawiły się dwie niezwykle istotne rzeczy. Po pierwsze - została założona japońska szkoła Zen-Buddyzmu - kierowana przez Eisai (1141-1215) - założyciela sekty Rinzai, a później nieco zmodyfikowana przez Dogen (1200-1253), założyciela sekty Soto. Zen-Buddyzm stał się najważniejszą religią klasy wojowników - samurajów. Podstawą tej szkoły były medytacje (zazen) oraz irracjonalne zagadki (koan). Różnica miedzy Rinzai Zen, a Soto Zen jest taka, że pierwszy przywiązywał większą uwagę do koan.
No i po drugie - Buddyzm zaczął odgrywać coraz większą role w życiu prostych ludzi.
W okresie Edo, Szogunat Tokugawa wymagał by każdy był powiązany ze świątynią Buddyjską.
W okresie Meiji powstała fala antybuddyjska. Rząd starał się wyprzeć wpływ Buddyzmu na świątynie Szinto oraz ustanowić Szintoizm wiarą narodową. W XX wieku można powiedzieć że obie religie się wyrównały pod względem liczby[6]

      Japończycy sa także wyznawcami CHRZESCIJANSTWO, w szczególności okolicy Nagasaki, gdzie kiedyś osiedlili się licznie Holendrzy, są oni głównie protestantami. Japończycy którzy jako NISEI powrócili do kraju z Ameryki Południowej, są często katolikami. Do tego dochodzą sekty których w Japonii jest mnóstwo, a sami japończycy są bardzo podatni na wstępowanie do nich ( sekty w Japonii przyjmują najróżniejszy charakter , np. sekta Merlin Monroo  . Dziś w Japonii panuje moda na śluby w obrządku chrześcijańskim, nie ma to nic wspólnego z religia natomiast z moda. Japończykom bardzo podobają się białe suknie ślubne oraz welony.

Ślub dziś

  2 . JAPONSKA  DUSZA  ( większość tekstów w tej monografii tłumaczone są z  języka angielskiego ,w mniejszym stopniu z japońskiego , dlatego niektóre terminy mogą wydawać się nieco nie poprawne –użyte przetłumaczone terminy najbardziej według mnie pasują do kontekstu)

1.  Subtelność i sugestywność –są to dwie typowe japońskie cechy,  zawierają w sobie wszystko to co dla człowieka nie jest wizualnie widoczne . Japońskie słowo określające ten stan to YUGEN .W pojęciu YUGEN sugestywność odgrywa największą role.(przyp. 2 str. 20 ) Ta cecha japończyków jest największą zguba dla obcokrajowców mieszkających,  czy tez przebywających z wizyta w Japonii. Yugen jest   źródłem wielu gaf . Dlatego niektórzy mówią , ze japończyk z japończykiem wcale nie potrzebują używać języka aby się porozumieć ze sobą. Wystarczy spojrzenie, grymas , aby wszystko było jasne .  W U.S.A. (główny partner handlowy Japonii) popularne są szkoły , które uczą wybierających się do Japonii biznesmenów  jak współpracować z japończykami. Kurs nie jest wcale prosty jak by się mogło wydawać, samo nauczenie się jak nisko się skłaniać drugiej osobie wymaga sporej wiedzy i zrozumienia kultury. Japończycy uważają Yugen jako piękno używania minimum słów, które budzą maksimum myśli. Zjawisko takie może występować tylko wśród ludu zamkniętego, który przez wiele pokoleń nie miał kontaktu
z innymi ludami. Ludzie wtedy mogli komunikować się ,bez dopowiadania wszystkiego. Zresztą tak jest i dziś.

2.  Subtelny styl i elegancka prostota –(WABI i SABI) cechy te sa najważniejszymi cechami w sztuce Japonii. W szczególności jeśli chodzi o ceremonie picia herbaty oraz HAIKU ( poematy 17-to sylabowe , będą one później omówione w tej pracy) WABI  odznacza sens bycia czystym i spokojnym .SABI natomiast znaczy wyrafinowana (ale w pozytywnym znaczeniu) prostota oraz dobry gust. Japończycy poszukują dlatego piękna zawartego w naturze, uwolnienia się od ziemskich przypadłości oraz denerwujących związków międzyludzkich.(przyp.2 str.21)

3.  Ulotność czasu- jest jedna z podstawowych cech buddyzmu. Wszystko w życiu przemija ,wszyscy kiedyś umrą ,wszystko ciągle się zmienia Ma to swoje odbicie w literaturze Japonii( traktują o tym takie utwory jak „Opowieść o Heike”(„Tale of Heike”) „Wąska droga do odległej północy” („Narrow road to the deep north”) napisana przez Basho w czasie Edo (Edo to cesarz Japonii , który panował w latach 1603-1867, w Japonii często zamiast dat podawane sa imiona cesarzy panujących w tym czasie ) Inny utwór „Ten –foot –square hut” zaczyna się od słów – „rzeka nieustannie płynie , ale woda nigdy nie jest ta sama”(przyp.2 str.22)

4.  Przerwa w czasie i przestrzeni -(nie odznacza to jakkolwiek pustki) w języku japońskim to po prostu MA .Jest to termin trudny do wytłumaczenia w języku polskim , gdyż jak sadze nie ma odpowiednika .Termin ten jest blisko spokrewniony z pojęciem rytmu i oddechu, i początkowo związany był z muzyka ,by później przenieść się na inne gatunki sztuki. W teatrze zauważalny jest w częstym „zamieraniu” aktorów , którzy w ten sposób pozostawiają czas na zastanowienie się nad danym problemem , (sugestywność) (przyp. 2 str. 23)

5.  Moralne obowiązki –jest to termin bardzo trudny do dokładnego wyjaśnienia , ,problemy maja nawet Anglosasi [7]  GIRI,  powstało po przez lata feudalnego systemu panującego w Japonii. GIRI  odnosi się do relacji podwładny –przełożony,  rodzic – dziecko, mąż – żona, brat siostra, przyjaciele, czasami nawet wrogowie czy partnerzy w biznesie. Jeżeli jednak zmuszeni byśmy byli do zdefiniowania  GIRI  moglibyśmy powiedzieć, ze składa się z uczucia troski o tych ,  od których dany człowiek uważa, ze ma dla nich dług wdzięczności. Wtedy to właśnie ten człowiek odpowiedzialny jest za ich szczęście,  często przekładając wtedy własne życie na drugi plan. Jest to szczególne widoczne w związku matka – dziecko.[8] Inna ekspresja GIRI jest wymiana kart nowo rocznych, nie otrzymanie takiej karty od osoby, od której oczekuje się tego ( o tym decydują  stopień relacji danych ludzi) może wzbudzić wielki niepokój. Dlatego przeciętna rodzina wysyła około 700 takich kart, oczywiście sporo ich tez otrzymuje.  Często, przy okazji robienia biznesu, japończycy właśnie ze względu na GIRI , robią rzeczy ,które nam Europejczykom wydawać się by mogły nieracjonalne. Jest to jeden z powodów ostrej krytyki Japonii przez społeczeństwa „zachodnie” Jednak oni twierdza, ze jednak opłaca się uszczęśliwiać swego przełożonego, a nie dążyć do indywidualnego szczęścia.

6.  Wstyd  poczucie wstydu to przysłowiowy kręgosłup mentalności społeczeństwa Japonii. Ta opinia szybko obiegła świat gdy amerykańska etnolog Ruth Benedict zaklasyfikowała japońską kulturę do kultury „wstydu” w opozycji do zachodniej kultury „winy” W zachodnich społeczeństwach, zachowanie ludzi kształtuje się generalnie na podstawie poczucia winy, podczas gdy w Japonii , zachowanie formuje się na podstawie zewnętrznego poczucia wstydu. Japończycy także posiadają poczucie winy, ale na pierwszym miejscu plasuje się wstyd.
W   szczególności miało to znaczenie dla Samurai, dla nich bycie wystawionym na wstyd przy jakkolwiek licznej publiczności, było równoważne ze śmiercią ( po przez HARAKIRII lub SEPPUKU )   (przyp.2 str.28 )

7.  Konsultacje japończycy nigdy nie podejmują  decyzji samemu (jeżeli sprawa dotyczy w najmniejszym stopniu kogoś innego) Dyskusje te ograniczają nieporozumienia do minimum .W języku japońskim brzmi to NAMEWASHI co dokładnie odznacza odcięcie drzewu korzeni, na krotko przed przesadzeniem, tak aby drzewo mogło być łatwo przesadzone. Wpływa to korzystnie na bardzo pożądaną w Japonii HARMONIE  (przyp. 2 str.28 )

8.  Harmonia   to najważniejsze słowo potrzebne do zrozumienia japońskiej kultury. Shotoku Taishi, który w roku 604 .n.e.  napisał pierwsza japońską konstytucje, w pierwszym punkcie podkreślił, ze harmonia jest wartością nadrzędną. Dokument ten był oparty na podstawach konfucjanizmu i buddyzmu, później był podstawa do tworzenia prawa w Japonii.( przyp.2 str. 30 )

         Dodam do tego ,ze większość tych cech źródło swe ma w geograficznej i historycznej sytuacji Japonii. Ludzie musieli tu od wieków żyć w małych społecznościach w harmonii .W wielu wypadkach japończyk nie wyrazi swego prawdziwego stosunku, jeśli to zburzyło by spokoi .Obstawać on będzie przy oficjalnym stanowisku ( TATEMAE ) Wiąże się to z  częsta krytyka japończyków, jakoby nie umieli wyrażać swego stanowiska jasno. Harmonia i sens przynależenia do społeczeństwa są ważniejsze niż własna – ekspresja.   .Wszystkie te cechy tworzą u japończyków  bardzo charakterystyczna etykietę.Odpowiednie zachowywanie się jest niezwykle ważne dla społeczeństwa japońskiego. Wielu Japończyków oczekuje po obcokrajowcach innego (często mniej uprzejmego) zachowania się i przymyka oczy na ich „wpadki”, tak więc są przyjemnie zaskoczeni, gdy cudzoziemiec zna i przestrzega ich obyczaje. Najprostszym sposobem na uniknięcie jakichkolwiek nieprzyjemnych wpadek jest umiarkowanie i, przede wszystkim, obserwacja.  Przede wszystkim, przyjęte jest kłanianie się spotkanej osobie. Sztuka ukłonu wcale nie jest taka prosta: głębokość zależy od twojego statusu społecznego oraz stosunku do drugiej osoby. Młodsi ludzie, lub ci o niższym statusie, muszą kłaniać się niżej (i dłużej) aby wyrazić swój szacunek i swego rodzaju pokorę. Nikt nie oczekuje po cudzoziemcach zrozumienia złożoności tych zasad, zazwyczaj wystarcza więc proste skinięcie głową. Jeśli chodzi o podawanie ręki - nie jest to zwyczaj nieznany Japończykom, jednak nie wszyscy go aprobują. W związku z tym nie wyciągajmy ręki pierwsi, szczególnie do nowopoznanej osoby. Poczekajmy, aż Japończyk zrobi to pierwszy (i wielu robi).Nie czuj się obrażony, jeśli Japończyk nie zaprasza cię do swojego domu. W Japonii generalnie wszystkie spotkania towarzyskie odbywają się w restauracjach lub barach. Zaproszenie do domu jest prawdziwym zaszczytem; oznacza, że twój gospodarz nie czuje się skrępowany są obecności. Jeśli jednak się uda, weź ze sobą drobny upominek - pamiątka z twojego kraju jest zawsze najlepsza, jednak butelka markowego alkoholu, czy artykuł żywnościowy lepszego gatunku, albo wszystko co może być natychmiast skonsumowane (i nie zajmie wiele miejsca w domu) również są dopuszczalne. Przy wchodzeniu do mieszkania, bezwzględnie zdejmij buty i nałóż oferowane klapki (w Japonii buty są używane wyłącznie do chodzenia po dworze). W związku z tym, skarpetki lub rajstopy muszą być w nienagannym stanie .