Architektura Japonii

1  TRADYCYJNA ARCHITEKTURA JAPONII

                          

              Praca moja to tylko wprowadzenie do tego jakże ciekawego i bogatego tematu.

         Japonia to kraj bogaty w tradycje. Architektura w tym kraju ma charakter zupełnie inny niż w innych krajach świata , a nawet w krajach najbliższych Japonii- Korei, Chinach .Ma to swoje wpływy w religii (buddyzm, szintoizm) położeniu geograficznym ( zagrożenia naturalne- trzęsienia ziemi, tajfuny ) gęstość zaludnienia ( wysoka) W mojej pracy często przeplatał będę architekturę współczesną z architektura tradycyjna, gdyż pod względem strukturalnym zasadniczo się one nie różnią. Większość budynków w Europie budowana jest  o konstrukcji sztywnej ,w której to właśnie konstrukcja jest częścią odpowiedzialna za stałość struktury. Japońskie budynki budowane są na zasadzie, ze lepiej jest przystosować się ( wygiąć) do sil natury niż zwalić się.  Dlatego fundamenty nie odgrywają tam wielkiej roli, a cały szkielet zrobiony jest z drewna , kiedyś cale ściany budowane były z drewna , dziś jednak zastąpione są one w większości plastikiem. Przy trzęsieniach ziemi występujących w Japonii , budynek o szkielecie sztywnym-murowanym nie ma szans na przetrwanie. Mieszkając w japońskim domu , często podczas silnego wiatru( najczęściej tajfunu) często zwykły człowiek może usłyszeć skrzypienia dochodzące ze ścian budynku. Japońskie domy maja także niesamowicie lekka konstrukcje, często budowane są na przestrzeni tygodnia. Praktycznie cały archipelag japoński nawiedzany jest regularnie przez trzęsienia ziemi, a o zawalonych budynkach i innych konstrukcjach rzadko się słyszy.[9]

 Przykład takiej konstrukcji:

                          

       Tak jak wspomniałem kamienia używa się tam niezmiernie rzadko. Używany on był właściwie tylko do budowy zamków warownych. Działo się tak ze względu na brak surowca oraz wysokie ceny. Dachówki –KAWARA wykonane są z gliny z domieszka cementu .  Kształt takich dachówek pozostał niezmieniony , są on dłuższe oraz węższe w porównaniu z dachówką europejska. .KAWARA nie są układane jak zwykle dachówki, ponieważ kat nachylenia dachu japońskiego zmienia się , ta wiec kształt dachówki także jest inny . Szczególną role spełnia ona w budowlach sakralnych ,gdzie nadaje budowli specyficzny wygląd. Innym charakterystycznym elementem są szerokie rynny, zakończone figura smoka  lub „ludojada” Ma to spełniać funkcje odstraszającą złe duchy.  [10]                  

                          Kilka lat temu w badaniu przeprowadzonym w Europie i Japonii, badani ludzie – mieszkańcy przeciętnego gospodarstwa domowego (w Japonii rzadko się zdarza, ze ktoś mieszka w bloku mieszkalnym , z reguły są to domy 1 kondygnacyjne, które zajmuje cala rodzina, często 3-pokoleniowa)  pytani byli o jakość życia w swoim domu, ze względu na przestrzeń. Ku wielkiemu zdziwieniu większość japończyków, odpowiadała, ze żyje im się całkiem komfortowo. Średni rodzina w Japonii zajmuje zaledwie 40 metrów kwadratowych. Podczas gdy w Europie do komfortowego życia przyjmuje się, ze potrzeba około  100 metrów kwadratowych na rodzinę .Powstaje pytanie czy my Europejczycy , nie umiemy wykorzystać przestrzeni? Przykład ten ilustruje jak inna genezę ma formowanie się struktur i wyglądu domów mieszkalnych w Japonii. . Przestrzenny wygląd domu nie jest tylko wynikiem ekonomicznej wydolnosci, ale przede wszystkim  wynikiem kultu religijnego –głownie Buddyzmu. Z wyżej wymienionego tekstu wyraźnie rysuje się fakt, ze japońskiej architektury tradycyjnej nie możemy badać tylko przy użyciu ołówka i papieru, aparatu czy kamery.

                    Dzisiejsze domy japońskie nie różnią się zasadniczo od tych budowanych setki lat temu.  Zarówno pod względem planu jak i użycia poszczególnych pomieszczeń. Zasadniczo kuchnia ora miejsce spożywania posiłków zmieniła swój wygląd. Wygląda teraz zasadniczo jak kuchnia i jadalnia zachodnia , z tymże wszystkie meble są o wiele niższe , a w szczególności krzesła. W Japonii bardzo trudno jest kupić krzesło o wymiarach europejskich.  

           Dom japoński to coś więcej niż schronienie a nawet dom w naszym znaczeniu .Jest pewnego rodzaju świątynią. Największą gafę popełniającą obcokrajowcy  (szczególnie Ci z kultury anglosaskiej ) to wejście do domu w butach. Jest to wielki nietakt .Zaraz po wejściu do środka domu, jest miejsce gdzie należy zdjąć buty i założyć specjalne kapcie .Reszta domu zaplanowana do odpoczynku wspólnego przebywania, pracy wygląda tak samo jak dawniej. Oczywiście Japonia to kraj bardzo nowoczesny , domy te zaopatrzone są w przeróżne  nowoczesne systemy , jednak rdzeń domu pozostał ten sam . Ze względu na duże koszty drewna , dziś w większości zamiast ścian drewnianych stosowane są plastikowe. W Japonii architekt rzadko kiedy musi wykazać się kreatywnością , ale za to pożądana jest znajomość    tradycyjnej architektury Japonii

              Wnętrze takiego domu musi być jak najbardziej proste, generalna zasada jaka kierują się japończycy jest minimalizm, a wiec nie ma tam rzeczy które służą jako dekoracja, albo są nie użyteczne. Przeciętny pokój składa się z szafy która wmontowana jest w ścianę, wiec gdy jest zamknięta, nie jest widoczna . W przypadku gdy podłoga zrobiona jest z TATAMI (podłoga zrobiona z mat z gałęzi bambusa-jest zawsze jednego uniwersalnego rozmiaru, w Japonii gdy pyta się o wymiary izby stosuje się miarę tatami- czyli pokój 1-tatami, pokój rozmiaru 2-tatami)   nie ma wtedy żadnego łóżka, gdy jednak nie ma tatami, wtedy tylko do snu wyjmowany jest materac z szafy .Wszystkie meble, jeżeli już znajdują się w domu są tak skonstruowane aby łatwo je można było przesuwać .Wszelkie drzwi oraz okna nie otwierane są na zewnątrz lub wewnątrz ale przesuwane na boki, ma to na celu zwiększenie przestrzeni. Dom japoński zawsze posiada sferę sacrum i profanum.

Oto przykład schematu chałupy z XVII wieku, po dziś dzień , choć nie w takim samym   stopniu, dom japoński składa się na strefy sacrum i profanum

 X     pionowe I poprzeczne progi miedzy sacrum I profanom          

1-miejsce sacrum w dachu 

2-miejsce filara sakrum

3     "polka bogów" (kamidana)

4     miejsce kultu Szinto

5     buddystyczny ołtarz

6     ołtarz z hierarchia miejsc             

7    miejsce na ofiary

8     podwyższone miejsce do odpoczynku (sacrum)

9     kuchnia I pracownia 

10     palenisko

11    miejsce kultu boga paleniska

12    wejście do domu z świętom lina 

13    Nowo Roczna dekoracja 

14    kultowe miejsce “boga cmentarza”

15    kultowe ograniczenia zrobione z 4 bambusowych gałęzi

16    Szintoistyczny ołtarz z miejscami do ofiar składanym bogom[11]

Pól -ziemianka

Okolice Kyoto

Tradycyjne style w architekturze 

 1.Architektura świątyń szintoistycznych  -jest jedna z najstarszych form architektury japońskiej Szczególnie znane świątynie ISE JINGU i ISE , odnawiane są co 20-cia lat . Ostatnio w 1993 roku. Prosta konstrukcja z nie malowanego japońskiego cyprysu oddaje wygląd i „ducha” antycznej architektury Japonii. Zaprojektowana jest ona w ten sposób w celu naturalnego wkomponowania się w otaczający ja krajobraz

2. Oddziaływania buddyzmu- buddyzm dotarł do Japonii z Chin w VI wieku ,miał olbrzymie znaczenie w japońskiej architekturze. Buddystyczne świątynie wraz ze swoja solidna konstrukcja i piękną architektura , tworzy piękny wizerunek Japonii. Statua Wielkiego Buddy  w świątyni TODAIJI w prefekturze Nara jest największą drewniana rzeźbą Buddy

3.Rozwoj nowoczesnej architektury – wraz z nastaniem ery MEJII (około 1868 roku) Japonia otwarła się na zachodnie wpływy. Jednym z nich była właśnie architektura. Kamień i cegła została wprowadzona do budownictwa. Nowy styl rozprzeszczenil się na cały kraj. Reprezentowany był jednak tylko przez budynki państwowe .

                                       

budynek Ministerstwa Sprawiedliwości w Tokio, zburzony w czasie II wojny światowej .Po 1945 roku odbudowany

  Wiele budynków nie wytrzymało trzęsienia ziemi w 1923 roku i uległo zburzeniu. Japończycy jednak się nie poddali, i zaczęli używać innej struktury betonu oraz wprowadzili uzbrojenia . Dziś budynki murowane w Japonii nie należą do rzadkości.